Project Boeren Meten Water krijgt twee aparte vervolgtrajecten
Het ‘citizen science’-project Boeren Meten Water wordt in Noord-Nederland gecontinueerd in twee vervolgtrajecten: ‘Verzilting’ en ‘Meetnetwerk Veenweide’. In Boeren Meten Water werken boeren, waterschappen en Acacia Water samen om inzicht te krijgen in het watersysteem om zo verzilting en bodemdaling te signaleren. Het uiteindelijke doel: betere waterkwaliteit, voldoende water en duurzamere productiegroei in de landbouw.
Boeren Meten Water is twee jaar geleden in het leven geroepen. Met behulp van de meetapparatuur AquaPin en AquaMobile meten de agrariërs de waterkwaliteit, het bodemvocht en de (grond)waterstand in perceel, drain en sloot. De deelnemers kunnen de individuele en regionale data bekijken via een interactief dashboard. Op basis van deze gegevens kunnen de boeren en waterschappen beslissingen nemen, bijvoorbeeld extra beregenen, niet met een zware machine het land op te gaan of om de sloten en drains door te spoelen.
Vervolgtraject Verzilting
Het project wordt nu in feite opgedeeld in twee vervolgtrajecten. Het traject Boeren Meten Water – Verzilting richt zich op akkerbouwers in het noordelijk zeekleigebied van Friesland en Groningen, waar met name de pootgoedteelt van groot economisch belang is. Steeds vaker krijgt deze sector te maken met een toename van de verzilting van het oppervlaktewater en grondwater. Deze verzilting kan schade toebrengen aan gewassen en daardoor de opbrengst verminderen. Omdat de schade van verzilting niet altijd goed te onderscheiden is van droogteschade, is het belangrijk de verzilting in het perceel goed in kaart te brengen. De mate van verzilting kan in elke regio, zelfs op perceelniveau, verschillen. Via Boeren Meten Water – Verzilting verrichten akkerbouwers zélf metingen in hun percelen en oppervlaktewater. De inzichten die dit oplevert dragen bij aan het nemen van de juiste maatregelen voor het beperken van gewasschade en het vergroten van teeltoptimalisatie.
Plaats voor honderd deelnemers
Het verziltingsproject biedt ruimte voor vijftig agrarische ondernemers uit Friesland en vijftig uit Groningen. De werving van deelnemers is gestart en loopt door tot februari 2021. Parallel aan het meetnetwerk bij de deelnemende akkerbouwers in beide provincies, wordt op een proefveld bij Stichting Proefboerderij Noordelijke Akkerbouw (SPNA) actieve verzilting toegepast om de zouttolerantie van bepaalde gewassen te testen.
Vervolgtraject Meetnetwerk Veenweide
Het vervolgtraject Boeren Meten Water – Meetnetwerk Veenweide richt zich op het ‘lage’ midden van Friesland. In dat gebied, ingeklemd tussen de hoger gelegen zeekleigebieden in het westen en noorden en de hoger gelegen zandgronden in het oosten, heeft men te kampen met bodemdaling als gevolg van veenoxidatie, klink en krimp. Er is een groeiend besef bij Wetterskip Fryslân, de provincie en de boeren in het veenweidegebied dat het veen nat houden door te sturen op slootpeilen, onvoldoende resultaat heeft op het beperken van de veenoxidatie, terwijl het in natte perioden wel problemen met het agrarisch gebruik kan geven. Het idee is nu dat doordat boeren en het waterschap in het Meetnetwerk Veenweide samen meten, de data volgen en door kennissessies de relatie leren begrijpen tussen het watersysteem en het hydrologisch gedrag van de bodem, ze samen initiatieven kunnen ontwikkelen voor een ander beheer.
Zes kansrijke gebieden
Binnen het meetnetwerk gaan zo’n 125 boeren aan de slag met de AquaPin, verdeeld over zes gebieden waar een koppeling mogelijk is met de experimenten die daar al plaatsvinden of plaats gaan vinden. Met de betrokken agrarische bedrijven stellen de projectpartners Acacia Water en LTO Noord een meetplan op. Daarbij worden ook de projectleiders van de experimenten en Wetterskip Fryslân betrokken.
In WaterForum Magazine 7-2020 staat een uitgebreid artikel over de toepassing van ‘citizen science’ voor het meten van de waterkwaliteit.