Vis trekt volop het land in
Nederland is hard op weg om weer een rivierdelta te worden waarvan vis optimaal profiteert. Al decennia lang worden dammen, stuwen, sluizen en gemalen verwijderd, vispassages aangelegd en sluizen op een kier gezet. Met succes. Alleen al bij de Haringvlietsluizen zwommen sinds ze in 2019 regelmatig open staan tientallen miljoenen vissen vanuit zee ons land binnen.
Het is een van de redenen dat Rijkswaterstaat de vistrektocht in beeld heeft gebracht met een routekaart langs verschillende zogenoemde vispassages. Daarop is te zien via welke welke weg glasaal, spiering, zalm, zeeforel, bot, zeebaars en de rivierprik afleggen door onze waterwegen.
Het historische Kierbesluit van vorig jaar is een exemplarisch voorbeeld van Europese samenwerking op het gebied van vismigratie. Aan de Hollandse kust gingen de Haringvlietsluizen voor het eerst sinds 1971 open. Daarmee werd een internationaal kruispunt voor trekvissen en -vogels weer in ere hersteld.
Kieropening bij sluizen goed te vinden
Nieuwe cijfers uit onderzoek van Rijkswaterstaat naar de intrek van vissen in het voorjaar 2020 tonen aan dat trekvissen de kieropening bij de Haringvlietsluizen massaal weten te vinden. Er werden 23 vissoorten aangetroffen. Gebaseerd op de vangsten tijdens het onderzoek en de ruim 850 kiermomenten sinds 2019, is het de verwachting dat al tientallen miljoenen vissen de Haringvlietsluizen zijn gepasseerd.
Met name de verscheidenheid van de soorten is opvallend. Naast typische trekvissen zoals aal, driedoornige stekelbaars en spiering, werden ook zout-, en brakwatersoorten aangetroffen zoals zeebaars, kleine zeenaald, haring en sprot.
Op de virtuele routekaart van Rijkswaterstaat zijn tien van de vele vispassages uitgelicht. Zaterdag is niet toevallig Wereld Vismigratiedag dat in het teken staat van het creëren van bewustzijn voor open rivieren en trekvissen. Herman Wanningen, directeur World Fish Migration Foundation juicht het afbreken van dammen en andere barrières toe.
„Dat is essentieel voor het voortbestaan van de vissoorten. De zalm kwam voorheen met miljoenen ons land binnen en zwommen door naar Duitsland. Dat is helemaal weg. Ook andere soorten in de voedselketen hebben daar profijt van. Denk aan vogels en otters die er van eten. De hele delta die we ooit waren, bestaat nu niet meer.”
Niet alles verloren
Alles is echter nog niet verloren, weet ook Wanningen: „Het Kierbesluit, de vismigratierivier bij de Afsluitdijk en de passage bij het Lauwersmeer maken we goede stappen die kant op.”
Minister Cora van Nieuwenhuizen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat: „Mooi nieuws dat vissen de doorgang van zee naar de rivieren goed weten te vinden! Het op een kier zetten van de Haringvlietsluizen is een innovatief natuurproject en de resultaten zijn positief. De komende jaren gaan we door met onderzoeken hoe we vissen het beste kunnen helpen bij hun trektocht.”
De weg die vissen afleggen naar paaigebieden is grensoverschrijdend. Zo delen veel Europese landen in de voordelen van een herstellende visstand. In Frankrijk besloot men een paar jaar geleden al om duizenden dammen te vernietigen om zo het ecosysteem in rivieren en beken weer te herstellen.
Op Europees niveau dienen lidstaten – in het kader van het Water Framework Directive (WFD) – verplicht hun rivieren te herstellen zodat ze uiterlijk in 2027 een ’goede ecologische status’ verdienen.