Vismigratie: nu de zalm en zeeforel nog
Dankzij vispassages kan trekvis barrières als sluizen, stuwen, gemalen, dijken en dammen passeren. En dat werpt vruchten af. Steeds meer trekvis beweegt zich vrij van zee naar rivier en andersom. Een mijlpaal voor de vismigratie was het op een kier zetten van de Haringvlietsluizen in januari 2019. Daardoor zouden ook de zalm en de zeeforel hun natuurlijke trektochten weer kunnen volbrengen. Maar of deze vissen de kier ook daadwerkelijk gebruiken is nog steeds niet duidelijk.
Tot dusver is er door Rijkswaterstaat namelijk geen enkele zalm of zeeforel bij de sluizen aangetroffen. Onderzoek naar de effecten van het ‘kieren’, wordt uitgevoerd met het plaatsen van zenders in zalmen en zeeforellen. Zo werden er vorig jaar in mei 150 zalmen in Duitsland uitgezet. Van die zalmen bereikte geen enkele vis de Haringvlietsluizen. Slechts zeven van die vissen werden voor het laatst in Sliedrecht gesignaleerd. “Het kan zijn dat er wel vissen in het Haringvliet zijn aangekomen, maar die hebben de sluizen niet kunnen bereiken. Wij meten pas bij Stellendam om te zien of de vissen de Haringvlietdam via een van de openingen kunnen passeren”, vertelde Anneke Heinecke van Rijkswaterstaat destijds tegen Waterforum.
Netten
Tijdens bevissingen met zogenoemde zalmsteken (palen met netten) bij de Haringvlietsluizen hebben onderzoekers van Rijkswaterstaat weliswaar geen zalm of zeeforel aangetroffen, maar wel meerdere volwassen elften gevangen. Tot voor kort werd deze vissoort in de Rijn als uitgestorven beschouwd. In het AD is te lezen dat Rijkswaterstaat netten plaatste in één van de zeventien sluizen. In totaal werden daarin bij 850 momenten dat de sluizen op een kier stonden, 23 vissoorten aangetroffen. Haring en sprot werden het meest gevonden, maar ook typische trekvissen zoals de aal, driedoornige stekelbaars en spiering passeerden de Haringvlietsluizen. Rijkswaterstaat denkt dat zalm en zeeforel de netten goed kunnen ontwijken en daarom worden voor het onderzoek naar deze vissoorten zenders gebruikt.
Effecten
Volgens Rijkswaterstaat is het kieren ook niet de enige oplossing om de visstand weer op peil te brengen. Heinecke: “Maar het is wel een belangrijk onderdeel van de oplossing. De Haringvlietdam is duidelijk een barrière voor de migratie van vissen. Ook het passeerbaar maken van stuwen die de vissen tegenkomen op de weg naar de paai- en opgroeigebieden, het op orde brengen van de paaigebieden en de verbeterde waterkwaliteit vervullen een belangrijke rol in het terugkeer van de zalm. De komende jaren zal uit onderzoek blijken wat de effecten van de kier zijn.”
Wereld Trekvisdag
Rijkswaterstaat heeft ter gelegenheid van Wereld Trekvisdag een virtuele routekaart gemaakt waarop tien vispassages uitgelicht. Zaterdag 24 oktober was er wereldwijd speciale aandacht voor de trekvis. Vissen zijn een belangrijk onderdeel van schone, gezonde wateren. Om te kunnen voldoen aan de Kaderrichtlijn Water is ook een gezonde visstand noodzakelijk. Waterbeheerders hebben daarom de afgelopen jaren geïnvesteerd in vispassages.