Water centraal stellen in bedrijfsvoering
Door water centraal te zetten bij de bedrijfsvoering en zelfvoorziening van water te verhogen, worden akkerbouwbedrijven minder afhankelijk van het weer. Ook nemen de beperkingen op watergebruik af. Dit maakt akkerbouwers weerbaarder in periodes met een beperkte waterbeschikbaarheid. Dat stelt Rabobank in zijn rapport over waterbeheer in de akkerbouw.
Rabobank onderscheidt in zijn rapport vier thema’s waarmee akkerbouwers aan de slag kunnen: zuinig en effectief omgaan met water, vasthouden van regenwater op je bedrijf, risicomanagement en regionale samenwerking. Het vasthouden van water kan onder meer door het waterbergend vermogen van de bodem te verhogen door bijvoorbeeld de bodemstructuur te verbeteren en het organische stofgehalte te verhogen. Zo draagt 1 procent extra organische stof in de bodem bij aan extra waterberging op zandgrond van 6,8 mm en op kleigrond 9,3 mm6, benoemt de bank in zijn rapport. Andere opties zijn het aanleggen van een stuw in sloten rondom het perceel, gebruik maken van peilgestuurde drainage, of ondergrondse wateropslag in het perceel.
Minder droogegevoelige gewassen telen
Op het gebied van risicomanagement kunnen telers denken aan het afsluiten van een brede weersverzekering. Daarnaast adviseert de bank om het huidige bouwplan onder de loep te nemen en eventuele aanpassingen te doen, zoals het vervangen van droogte- of zoutgevoelige gewassen door sterkere gewassen of gewassen met een ander groeiseizoen.
Om over voldoende water te beschikken is samenwerking met ketenpartijen in de regio belangrijk, stelt de bank. Er zijn gezamenlijke belangen zoals afnemers die belang hebben bij een constante productkwaliteit en -kwantiteit, en waterschappen en natuurorganisaties die kwetsbare natuur willen beschermen. Door proactief samen te werken met ketenpartijen op het gebied van waterbeheer zorgen akkerbouwers ervoor dat de belangen en uitdagingen van de sector worden gehoord.
Open deuren?
De in het rapport genoemde opties voor waterbeheer lijken open deuren, maar de Rabobank vindt het belangrijk om deze thema’s toch onder de aandacht te blijven brengen bij akkerbouwers. Bewustwording, zegt Gea Bakker-Smit, sectormanager akkerbouw. „We hebben de afgelopen jaren heel veel investeringsverzoeken voor een haspel voorbij zien komen. Maar een haspel is niet overal een handige oplossing richting de toekomst. Wat doe je met een haspel als er een (tijdelijk) beregeningsverbod komt? We willen met de telers op zoek naar structurele oplossingen, ook met het oog op de maatschappelijke discussie over watergebruik.”
Daarnaast heeft de akkerbouw de laagste prioriteit op de zogenoemde nationale verdringingsreeks. Dit zijn afspraken die de overheid heeft gemaakt over wie hoeveel water krijgt tijdens een periode van waterschaarste. „Akkerbouw staat op plek 4, de laatste plek. Dat betekent dat andere diensten voorrang krijgen als het gaat om de verdeling van het beschikbare water.”
Waterbeheer is iets waar alle akkerbouwers al mee bezig zijn, weet Bakker-Smit uit de klantgesprekken. „We willen met hen bekijken wat ze al hebben gedaan en of dat voldoende is richting de toekomst. We geven geen pasklaar antwoord, maar we willen juist samen met de telers bespreken wat het beste bij hen en hun bedrijf past.”