Zuid-Limburgse boeren doen al veel tegen wateroverlast
| Limburger.nl Zeven Zuid-Limburgse boeren doen mee aan proeven om te zorgen dat er minder water wegloopt vanaf hun gronden. Een van hen is Wynand Vogels uit Schinnen. „De meeste overlast komt nu niet meer door ons, maar door bebouwing.” En de boer, hij ploegt niet meer. Stoppen met het omwoelen van landbouwgronden is een beproefd middel om wateroverlast te verminderen, weet Wynand Vogels (70). ,,Door te ploegen verwoest je het bodemleven. Wormen maken gangetjes in de grond, waardoor het water er beter in kan lopen. Als je dat omgooit, kan er minder water weg en stroomt het sneller weg over wegen.”Veel boeren weten dat al tientallen jaren, zegt Vogels. ,,We doen er veel aan om wateroverlast te voorkomen.” De overstromingen van afgelopen tijd zijn volgens hem dan ook niet te wijten aan agrariërs, maar aan de steeds intensievere bebouwing in het toch al volle Zuid-Limburg. En aan het feit dat veel bewoners hun tuin verharden.BurenDesondanks willen boeren nieuwe manieren blijven zoeken om wateroverlast tegen te gaan. Daarvoor zijn afgelopen tijd zeven proeven uitgevoerd in Zuid-Limburg (zie kader). Daaraan werkt ook Vogels van harte mee. Waarom? ,,We wonen in dichtbevolkt gebied en willen onze buren zo min mogelijk last bezorgen. Vroeger hadden ze met name in Thull veel last van ons. Daar staat tegenover dat we hopen dat bewoners niet gaan klagen als we eens met de tractor uitrijden of ons land bemesten.”Lees ook: Boeren in actie tegen wateroverlast in ThullDaar komt bij dat de familie Vogels ook een camping runt en hoopt de omgeving ook aantrekkelijk te houden voor toeristen. De Schinnense boer heeft het beheer van dat deel van zijn bedrijf overgedragen aan zijn dochter, maar wil zelf blijven boeren zolang het kan. ,,Mensen moeten bezig blijven. Dat houdt je jong.” Daarbij blijft hij al veertig jaar zoeken naar vernieuwing. Zo verbouwt hij tritordeum, een nieuwe graansoort die volgens velen nog beter is dan spelt.SchadevergoedingMaar hij zoekt ook andere manieren om de wateroverlast aan te pakken. Die hoeven niet ingewikkeld te zijn, weet hij. ,,Op meerdere plekken is al een boerenbuffer aangelegd. Dat is een kleine verlaging op een deel van het land waar water vaker wegloopt over de weg. Zo’n buffer hoeft maar een halve meter tot een meter diep te zijn. Voordeel is dat de grond in beheer blijft bij de boer.” Die wil natuurlijk wel een goede schadevergoeding voor de keren dat er water blijft staan en hij op dat stuk land dus niet kan oogsten. Dat moet nog wel ‘even’ goed geregeld worden, vindt Vogels.Lees ook: Met meer mest minder wateroverlast: een win-winsituatieEen boerenbuffer werkt volgens de veteraan beter dan de grote bassins die het waterschap op veel plekken aanlegt om regenwater op te vangen. ,,Die maatregelen zijn erg duur, ook omdat ze de grond moeten aankopen. Bovendien worden ze vaak niet onderhouden of liggen op de verkeerde plek, waardoor het water er niet inloopt of niet blijft staan.”DroogteVerder onderzoekt Vogels manieren om het land anders te bewerken. De heuveltjes waar planten worden ingezaaid (sporen) kunnen zo worden aangelegd dat het water er minder snel tussen wegloopt. En ook in die sporen kunnen ‘drempeltjes’ zorgen dat meer water langer op het veld blijft. Dat is ook goed voor de boeren. Als de grond meer water vasthoudt, hebben ze een buffer voor periodes van droogte. En ook die zullen door de klimaatverandering steeds vaker voorkomen.Zeven proeven om water vast te houdenOp zeven plekken in het Heuvelland en omgeving zijn afgelopen jaar proeven gedaan met manieren om water langer vast te houden. Dat gebeurt in samenwerking met Wageningen University & Research (WUR), boerenbond LLTB, Provincie en Waterschap Limburg. De proefboerderij Wijnandsrade (Agrarisch onderzoekscentrum voor akkerbouw) doet verdiepend onderzoek.Lees ook: Voor verbetering van de waterkwaliteit en afvloeiing op en rond akkers in het Heuvelland wordt 7,5 miljoen euro vrijgemaaktDe eerste resultaten zijn bemoedigend, zegt Brigitte Kroonen van de proefboerderij. Zo blijkt dat door drempeltjes te maken tussen rijen aardappelplanten vijf millimeter extra water wordt vastgehouden. Dat lijkt misschien weinig, maar dat betekent dat elke hectare grond die zo bewerkt wordt 50.000 liter water per jaar extra opneemt. En doordat de oogst beter is in droge periodes kan de boer de extra kosten terugverdienen.Lees ook: Overstromingen na extreme buien: wen er maar aan, deze eeuwNiet alle proeven slagen even goed, maar ook van die experimenten kunnen boeren lering trekken, zegt Kroonen. Ze beseft ook dat de boeren niet alle wateroverlast kunnen voorkomen. Tegen extreme buien zoals die afgelopen week vielen is geen kruid gewassen.We wonen in dichtbevolkt gebied en willen onze buren zo min mogelijk last bezorgen. Daar staat tegenover dat we hopen dat bewoners niet gaan klagen als we eens met de tractor uitrijden of ons land bemesten.Wynand Vogels |